Op 7seconden.be werd er Kandidaat Boodschappentassendrager gezegd. Nu is dit op zich een leuk woord, maar ook een leuke taalkoe. Hier staan immers twee zelfstandige naamwoorden naast elkaar in 1 woordgroep. Dat is iets wat niet zo veel voorkomt.
Uiteraard zijn er de bekende 'secretaris-generaal' en 'priester-dichter', maar dat zijn samenstellingen. Het gaat bij kandidaat boodschappentassendrager om een zelfstandig naamwoord dat een ander zelfstandig naamwoord verder bepaald.
Geen idee of dat al een naam heeft gekregen. Het doet uiteraard denken aan constructies als 'een karaf wijn' en 'een fles melk', maar volgens mij is het toch nog iets anders. In elk geval is het een toffe taalkoe, als je er zo over nadenkt.
Advertenties
Moet het niet kandidaat-boodschappentassendrager zijn, met een koppelteken?
(PS Er zit ergens een d/t-foutje in het bericht. Kun je hem vinden?)
ach spelling…
de dt fout zit hem bij ‘bepaalt’, laatste woord van de tweede alinea. Op 7seconden.be stond er geen liggend streepje, en de taalgebruiker is de baas. Ik heb overigens dat hele gedoe rond het liggend(e?) streepje nooit goed willen begrijpen.
Nou, dan ga ik je er ook niet mee vermoeien.
hee jawel hoor, het houdt me alert. ergens ben ik wel pro spelling hoor ;o)
Is het niet hetzelfde als ‘standaard’? Het cruciale punt lijkt me dat je eventueel een adjectief kunt toevoegen tussen de twee naamwoorden, anders zou het inderdaad een (copulatieve?) samenstelling zijn: “ik ben kandidaat jongste bediende”, kan dat? “dit is een standaard verkeerde redenering”, ook goed? Ik vind het allemaal niet heel geweldig klinken, maar echt gek is het ook niet.
Ik merk ook op dat het klemtoonpatroon niet wijst op een gewone samenstelling: “kandidaat bediende” spreek je heel anders uit dan “kandidaatsexamen”, terwijl de individuele woorden ongeveer hetzelfde intonatiepatroon hebben. Er is dus wel iets anders aan de hand.
En hoe zit het met “leerling-“? Dat lijkt me dan weer wél samenstelling: leerlingverpleger. En militaire termen als “luitenant-generaal”, “sergeant-majoor”?
Je verwijst naar het bekende “secretaris-generaal” als een voorbeeld van een samenstelling met 2 substantieven. Hier gaat het natuurlijk wel over een substantief met een adjectief. “Generaal” is een adjectief in deze samenstelling.
dat is waar, je hebt gelijk blake
Blake, ik ken het voorbeeld ‘secretaris-generaal’ wel en ik weet dat ‘generaal’ daar een adjectief is. Dat bekende voorbeeld heb ik dan ook zorgvuldig vermeden. Maar ik dacht dat ‘luitenant-generaal’ iets anders was. Dat komt toch net onder de gewone generaal? Is dat dan toch niet eerder een soort generaal? In ieder geval gaat volgens mij die analyse zeker niet op voor ‘sergeant-majoor’. Of dacht jij dat ‘majoor’ daar ook een adjectief was?
majoor is soms ook een adjectief. ik verwijs hiervoor (uit het hoofd) naar het taalboek nederlands van smedts en van belle.
Jaja. En geldt dat dan ook voor ‘kolonel’ (‘luitenant-kolonel’)?
taalprof, ik heb het even opgezocht: smedts en van belle zeggen:
“samenstellingen van het specificatum-specificanstype komen ook voor met een substantief als eerste lid en een adjectief als tweede lid. Het aantal adjectieven dat in het tweede lid kan fungeren, is beperkt: generaal en majoor.
Van kolonel wordt er geen vermelding gemaakt.
Uiterààrd moet er een koppelteken tussen! Net zoals bij kanditaat-arts, kandidaat-assistent, kandidaat-land en kandidaat-notaris (voorbeelden uit Van Dale).
Volgens Van Dale is een ‘luitenant-kolonel’ de rang hoger dan majoor. Maar je hebt ook nog (onder andere) ‘luitenant-adjudant’ en ‘kapitein-adjudant’, voor een “als adjudant toegevoegde luitenant/kapitein”, luitenant-admiraal (hoogste vlagofficier of rang net onder de admiraal-generaal), luitenant-generaal (rang net onder generaal), en luitenant-goeverneur (plaatsvervanger van de goeverneur). Volgens mij duiden die laatste drie er toch op dat ‘luitenant’ een specificerende bepaling is die de rang net onder een andere aanduidt.
Adjudant lijkt me dan, net als generaal en majoor, een mogelijk adjectief.
Maar wat moet ik nu met ‘kapitein-kwartiermeester’? Of is die weer meer samenkoppelend?
:o) taalprof, ik hoop dat die laatste een retorische vraag is! :o)
Als ik tijd heb zal ik er eens over nadenken…
(de bigband van leuven mag zometeen een optreden doen voor een bende taalkundigen http://www.taln.be , en per toeval speel ik in die bigband. Misschien dat iemand van die taalkundigen het daar weet?)